افکار و موقعیتهای مختلف، احساسات گوناگونی را در ما ایجاد میکنند. این احساسات ما را راهنمایی میکنند تا بتوانیم در بهترین مسیر ممکن، گام برداریم. احساسات ترس، خشم، غم، تعجب و شادی از احساسات اصلی ما هستند. ما در هر موقعیت ممکن است همزمان چند احساس را تجربه کنیم. شناخت احساساتی که تجربه میکنیم به ما در تصمیمگیری کمک میکند برای مثال اگر بدانیم در حال تجربۀ خشم هستیم، متوجه میشویم که کاملا برای دفاع از خود آمادهایم. بنابراین تصمیم ما در آن لحظه، صرفا معطوف به دفاع از خودمان است و بهتر است تصمیم گیری را تا زمانی که از خشم رها شده باشیم به تاخیر بیندازیم تا بتوانیم تمام جنبههای آن را درنظر بگیریم. یکی از مهمترین مهارتهای خودآگاهی که یادگیری آن برای کودکان و خودمان ضرورت دارد، شناخت احساسات و توانایی نامگذاری آنهاست.
برخی احساسات مثل ترس به ما هشدار میدهند که خطری در کمین است. مانند کودکی که با دیدن یک غریبه مادرش را در آغوش میگیرد و میترسد. احساسی مثل غم را زمانی تجربه میکنیم که چیزی را از دست میدهیم، چیزی که به آن علاقهمند بودهایم. مانند وقتی کودک عروسکاش را گم کرده و گریه میکند. خشم را زمانی تجربه میکنیم که متوجه میشویم با ما ناعادلانه برخورد شده است. خشم ما را برمیانگیزد تا از خودمان دفاع کنیم. تعجب زمانی رخ میدهد که اتفاقی شگفتانگیز رخ میدهد. چیزی که انتظار آن را نداشتهایم و شادی، زمانی رخ میدهد که اوضاع بر وفق مراد است و رضایت داریم. ترس، غم و خشم، تعجب و شادی از احساسات پایۀ ماست. اگر آگاه باشیم که در هر لحظه کدام را تجربه میکنیم، میتوانیم در تصمیمگیری بهتر عمل کنیم. حتما شما هم شنیدهاید که میگویند موقع خشم تصمیم نگیر. چرا که در خشم ما تمام جوانب را در نظر نمیگیریم و صرفا میخواهیم از خودمان دفاع کنیم.
آموزش احساسات به کودکان
همانطور که پیش از این در نوشتۀ داستانی برای خودآگاهی کودکان گفتهام استفاده از قصه و داستان یکی از بهترین بسترها برای کار با کودکان است. اگر یاد بگیریم که چطور از داستانها برای آموزش احساسات به کودکان استفاده کنیم، هر داستانی فرصتی برای تمرین است. داستانها در جهانی خیالی به کودکان اجازه میدهند به جاهای مختلفی سفر کنند. در دنیای داستان، میتوانند انتخاب کنند که چه باشند؛ یک گوزن یا یک رود! یک خرس یا یک درخت! میتوانند خود را به جای آنها قرار دهند، به جای آنها حرف بزنند، فکر کنند و احساس کنند. داستانها در امنیت، جهان کودک را گسترش میدهند و فرصت تجربه ایجاد میکنند.
کتاب داستان «خوشحال شدی؟»
کتاب «خوشحال شدی؟» از سری داستانهای فیلی و فیگی، نوشتۀ مو ویلمس، با ترجمۀ آناهیتا حضرتی است و نشر پرتقال آن را منتشر کرده است. ماجرایی است که به کودکان کمک میکند بیندیشند چه چیزهایی آنها را خوشحال میکند، چه زمانی احساس ناراحتی میکنند و همچنین مهارت همدلی خود را رشد دهند.


تمرینی برای شناخت احساسات
پس از خوانش کتاب بالا به همراه کودکان، تمرینات زیر پیشنهادی برای تامل در داستان است. آنها میتوانند پس از انجام تمرین ضمن گفتگو با دوستشان، بررسی کنند که درست حدس زدهاند یا نه. این تمرینات علاوه بر شناخت احساسات، مهارت همدلی را نیز رشد میدهد.
میتوانیم از آنها بخواهیم:
چیزهایی را نقاشی کنید که فکر میکنید دوستتان را خوشحال میکند.
چیزهایی را نقاشی کنید که فکر میکنید دوستتان را ناراحت میکند.
نظر شما به عنوان همراهان کودک، میتواند به من در نوشتن کمک کند. اگر مایل بودید نظرتان را در زیر همین پست برای من بنویسید.
دیدگاهتان را بنویسید